Polska zalicza się do grupy krajów, gdzie próchnica u dzieci diagnozowana jest bardzo często. Według badań aż około 77 proc. 5-latków ma próchnicę, natomiast u 7-latków odsetek ten wynosi 89 proc. Kluczem do rozwiązania tego problemu jest odpowiednia profilaktyka już od najmłodszych lat.
Jak rozpoznać próchnicę u dzieci?
Próchnica jest najczęściej diagnozowaną dolegliwością stomatologiczną, która dotyka także dzieci. W początkowej fazie rozwoju jej objawy nie są często zauważane i dają o sobie znać dopiero wtedy, gdy zmiana próchnicza przybiera większy rozmiar. Zdarza się też, że jest ona zlokalizowana w miejscu, które nie jest widoczne, na przykład na przestrzeniach międzyzębowych. Jak rozpoznać próchnicę zębów mlecznych i stałych u dziecka?
Objawy próchnicy u dzieci:
– Widoczny na zębach szorstki nalot w kolorze biało-żółtym.
– Kredowobiałe plamy próchnicowe na zębach mlecznych, na zębach stałych przybierają kolor brązowawy, czarny.
– Stan zapalny wywołujący ból, obrzęk, zaczerwienienie.
Jako że zmiany często są małe lub zlokalizowane w miejscach mniej widocznych, profilaktyka próchnicy u dzieci powinna zawsze obejmować systematyczne wizyty w gabinecie stomatologicznym, gdzie specjalista może dokładnie zapoznać się ze stanem jamy ustnej małego pacjenta.
Profilaktyka próchnicy u dzieci – jak jej zapobiegać?
Problem z próchnicą zębów może pojawić się już w pierwszych latach życia. W praktyce stomatologicznej diagnozowana jest nawet próchnica u rocznego dziecka, czyli niedługo po pojawieniu się pierwszych zębów mlecznych. Jak zapobiegać próchnicy u dzieci?
1. Dieta
Wśród rodziców w naszym gabinecie dentystyczny w Gliwicach często pojawiającym się pytaniem jest: od czego psują się zęby? Bezpośrednią przyczyną próchnicy są bakterie L. acidophilus oraz Streptococcus mutans, które wytwarzają kwasy naruszające tkanki zęba na skutek metabolizmu cukrów. Stąd też dieta przeciwko próchnicy powinna ograniczać ich ilość.
– Należy jak najdłużej karmić dziecko piersią, natomiast jak najkrócej butelką.
– Nie należy podawać dziecku butelki z mlekiem, sokiem do łóżka. Zamiast tych napojów może być to czysta woda.
– Należy ograniczać ilość słodyczy w diecie i częstotliwość ich podawania.
2. Higiena jamy ustnej
Drugim ważnym filarem profilaktyki próchnicy jest odpowiednia higiena jamy ustnej. Ma ona duże znaczenie jeszcze zanim dojdzie do ząbkowania.
– Gdy dziecko nie ma jeszcze ząbków, należy delikatnie przemywać jego dziąsła przegotowaną wodą lub naparem rumiankowym, aby usunąć resztki pożywienia.
– Po wyrośnięciu ząbków u dziecka należy systematycznie je szczotkować z użyciem miękkiej szczoteczki i odpowiedniej pasty do zębów dla dzieci.
– Dzieci od 3 roku życia mogą zacząć myć zęby samodzielnie pod kontrolą osoby dorosłej.
3. Zdrowe nawyki
Nie można zapominać o tym, że próchnica zębów u dzieci rozwija się na skutek niezdrowych przyzwyczajeń.
– Nie należy przekazywać dziecku oblizanej wcześniej łyżeczki, smoczka i całować je w usta – sprzyja to przenoszeniu bakterii próchniczych.
– Należy ograniczyć podjadanie pomiędzy głównymi posiłkami.
– Dziecko powinno jak najkrócej korzystać ze smoczka, a wtedy, gdy jest używany, należy zmieniać go co miesiąc.
4. Regularne wizyty u dentysty
Pierwsza wizyta u stomatologa powinna mieć miejsce po pojawieniu się ząbków. Następnie zapobieganie próchnicy u dwulatka i starszych dzieci wymaga systematycznej kontroli w gabinecie zgodnie z wytycznymi lekarza, najczęściej 2-3 razy do roku.
Bardzo ważne jest leczenie zębów mlecznych w przypadku pojawienia się próchnicy, ponieważ przenosi się ona na zęby stałe. W gabinecie stomatologicznym można wykonać także zabiegi profilaktyczne – ryzyko schorzenia jak próchnica u 3 latka może być zredukowane przez fluoryzację.
Źródła:
– Próchnica wieku rozwojowego chorobą cywilizacyjną, Anna Wójcicka, Magdalena Zalewska, Ewa Czerech, Robert Jabłoński, Stanisława Zyta Grabowska, Elżbieta Maciorkowska, Przegląd Epidemiologiczny 2012; 66: 705 – 711.
– Wpływ nawyków żywieniowych i wykształcenia rodziców na intensywność próchnicy u dzieci w wieku przedszkolnym, Ewa Chorzewska, Urszula Wasilczuk, Grażyna Marczuk-Kolada, Marta Obidzińska, Elżbieta Łuczaj-Cepowicz, Anna Kuźmiuk, Borgis – Nowa Stomatologia 2015; 20(4): 142-148.
– Stomatologia wieku rozwojowego, Maria Szpringer-Nodzak, Magdalena Wochna-Sobańska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003.
– Próchnica zębów stałych u dzieci w wieku 5 i 7 lat w Polsce i jej związek z próchnicą zębów mlecznych, Dorota Olczak-Kowalczyk, Dariusz Gozdowski, Urszula Kaczmarek, Borgis – Nowa Stomatologia 3/2017, s. 129-141.
